Domein de Renesse in Oostmalle

Het was weer een drukke werkweek, vooral dinsdag was met een twee uur durende rit naar huis bijzonder druk.

Het was dan ook fijn om vandaag niet te moeten werken. In de plaats daarvan ben ik nog eens op stap geweest met moeder. Vandaag kozen we voor Oostmalle waar we in het Domein de Renesse met zijn mooie kasteel eerst een wandeling zouden doen om daarna even verder in De Comme te gaan eten.

De oorspronkelijke burcht werd in de 15e eeuw gebouwd door Willem van Berchem. In 1542 werd deze burcht verwoest door Maarten van Rossum. Jan van Renesse bouwde enkele jaren later het huidige kasteel en de bijgebouwen. Bouwmeester was Hendrik Lambrechts. Heel wat belangrijke personen kwamen er op bezoek, zoals keizer Karel V, Willem de Zwijger en Margaretha van Parma.

De daaropvolgende eeuwen werd het kasteel meermaals geplunderd en gebruikt als verblijfplaats voor strijdende troepen. Ten slotte raakte het in verval. In 1793 werden het opperhof en de hoeve afgebroken.

In 1830 verdween de familie de Renesse uit het kasteel: graaf Clément de Renesse-Breidbach verkocht het geheel aan burggraaf Leonard du Bus de Gisignies. Deze liet de dienstgebouwen ombouwen tot een landhuis. Hij breidde het gehele domein ook uit en liet in het park een Engelse tuin aanleggen. Onder meer de mammoetbomen werden toen aangeplant. Zijn zoon Bernard Amé du Bus de Gisignies en kleinzoon Bernard du Bus de Gisignies beheerden het domein verder. Bernard du Bus de Gisignies werd burgemeester van Oostmalle. Zijn dochter Isabelle huwde in 1896 met graaf Maximilien de Renesse-Breidbach. Zo kwam het kasteel terug in handen van de familie de Renesse.

In 1920 werd het kasteel gerenoveerd in Vlaamse neorenaissancestijl. In 1941 werd een deel van de westelijke vleugel stuk gebombardeerd door de Britten. Dit deel werd niet gerestaureerd.

Later werd graaf Thierry de Renesse eveneens burgemeester van Oostmalle. Na zijn dood in 1973 begonnen onderhandelingen over de aankoop van het kasteel door de gemeente. In 1983 kocht de gemeente het kasteel en een deel van het domein. Het Vlaams Gewest kocht de resterende 33 hectare. In 1985 werd het beheer van het kasteel en het hele domein overgedragen aan de speciaal daarvoor opgerichte vereniging zonder winstoogmerk Domein de Renesse. Sinds 1982 is het kasteel beschermd als monument. (Bron : Wikipedia)

Na de wandeling was het wel even zoeken om een plaats te vinden waar we konden eten want behoorlijk wat zaken gesloten deze middag. Uiteindelijk zijn we bij de Koffie & Moor in Lille gestopt.

De wandeling:

De foto’s

Domein de Renesse

Verborgen tussen de steenweg naar Turnhout en de steenweg naar Zoersel ligt in Oostmalle het Domein de Renesse.

Tussen 1431 en 1464 bouwde Willem van Berchem in Oostmalle een kasteel. In 1501 huwde diens kleindochter Anna van Hamal met Frederik van Renesse, afstammeling van het beroemde Zeeuwse geslacht en o.m. drossaard van Breda, raadsheer van Keizer Karel V en stadhouder van Holland, Zeeland en Friesland.

Na Frederiks dood in 1538 volgde zijn zoon Jan hem op. Hij huwde Elisabeth van Nassau, bastaarddochter van graaf Hendrik van Nassau, oom van Willem de Zwijger.

De Gelderse hertog Willem van Gulik kwam in opstand tegen keizer Karel V. Zijn troepen, geleid door de beruchte Maarten van Rossum, brandschatten de Kempen. Het dorp en het kasteel werden platgebrand in 1542. Slechts de slottoren en de kerktoren bleven overeind.

Tussen 1545 en 1548 bouwt Jan van Renesse een nieuw kasteel. De oude toren werd in de hoefijzervormige dienstgebouwen geïntegreerd. Een brug verbond het neerhof en het opperhof. Het Herenhuis was een prachtig vierkant gebouw met vier hoektorens. De daken waren met pannen en de torens met goudkleurige leisteen bedekt, waardoor ze een schitterende aanblik boden. Bewoond door een familie met aanzien, lag het op de reisweg van heel wat groten der aarde. Als gasten zijn Keizer Karel V, Margaretha van Parma, graaf en gravin van Egmont, Willem van Oranje en vele anderen te noteren.

De broederstrijd tussen noord en zuid liet diepe sporen na. De goederen van Frederik, Jans zoon en opvolger, werden zelfs door de Hertog van Alva in beslag genomen.

Tussen 1790 en 1800 geraakte het domein volledig in verval. In 1830 verkocht graaf Clement-Wenceslas de Renesse-Breidbach het kasteeldomein van Oostmalle aan burggraaf Léonard du Bus de Gisignies, commissaris-generaal van Nederlands Oost-Indië. Nadien werd hij door Willem I tot minister van staat benoemd.

Hij vormde het oude neerhof om tot een leefbaar landhuis met grote ramen en binneninrichting in empirestijl. Hij breidde het omliggende domein uit en legde een typische Engelse tuin met merkwaardige bomen, o.a. Sequoia’s of mammoetbomen aan.

Tijdens de beide wereldoorlogen namen de Duitsers intrek in het kasteel. Een Duitse onderofficier pleegde een moord en zelfmoord en zijn geest blijft er rondwaren. In 1944 werd het een veldhospitaal voor Engelse en Canadese soldaten.

Terwijl ik met Conny in Henegouwen zat was mijn moeder even op het domein geweest tijdens een fietstochtje met mijn broer. Gelegenheid om te wandelen was er toen niet. Dat hebben we vandaag goedgemaakt. Ruim 4,5 km hebben we door het 20 ha grote domein.

Het was de verplaatsing naar Oostmalle meer dan waard, ook al waren er weinig paddenstoelen te zien 😉.